สงครามการค้าปะทุ: คำขู่หรือเอาจริงเพื่อเร่งปิดเกมก่อนเลือกตั้ง 2020

President Trump’s move will most likely be met with reciprocal punishment by President Xi Jinping of China.CreditCreditErin Schaff/The New York Times

ที่มาภาพ: https://www.nytimes.com/2019/08/01/us/politics/trump-tariffs-china.html

สงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯและจีนปะทุขึ้นอีกครั้งในช่วงปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา และสร้างความกังวลอย่างมากต่อตลาดทุนทั่วโลก โดยประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศผ่านทวิตเตอร์เมื่อ 1 สิงหาคม 2019 ว่าจะเพิ่มการจัดเก็บภาษีนำเข้าจากจีนในอัตราร้อยละ 10 ของมูลค่าสินค้าส่วนที่เหลือ 300,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยจะมีผลตั้งแต่ 1 กันยายน 2019[1]  เนื่องเพราะประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ไม่รักษาสัญญาที่ตกลงไว้ในระหว่างการพบเจรจาที่เมืองโอซากา (ปลายมิถุนายน 2019) ว่าจะซื้อสินค้าการเกษตรจากสหรัฐฯมากขึ้นและยุติการส่งออกยาเฟนทานิล[2] ที่ผิดกฎหมายไปยังสหรัฐฯ[3]

ภาพทวิตของประธานาธิบดีทรัมป์

        

       ในระหว่างการประชุมสุดยอดกลุ่มประเทศ G20 ที่เมืองโอซากา ญี่ปุ่น เมื่อ 28 มิถุนายน 2019 ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์และประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้พบเจรจาเพื่อยุติความขัดแย้งด้านการค้า ซึ่งทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องว่าจะ “พักรบ” ชั่วคราวและกลับมาเจรจากันใหม่ ทั้งนี้ สหรัฐฯจะไม่จัดเก็บภาษีสินค้านำเข้าจากจีนเพิ่มเติมจากที่จัดเก็บไปแล้ว รวมทั้งอนุญาตให้บริษัทสหรัฐฯขายสินค้าแก่บริษัทหัวเหว่ยของจีน ส่วนจีนรับว่าจะซื้อสินค้าการเกษตรจากสหรัฐฯเพิ่มขึ้น ทั้งนี้ การเจรจารอบต่อไปกำหนดจะจัดขึ้นที่เมืองเซี่ยงไฮ้ของจีนในช่วงปลายกรกฎาคม 2019

          ขณะนี้ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าอะไรเป็นสาเหตุทำให้ประธานาธิบดีทรัมป์ยุติการ “พักรบ” สงครามการค้าด้วยการขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากจีน การส่งข้อความทวิตของประธานาธิบดีทรัมป์เกิดขึ้นหลังจากได้รับรายงานผลการเจรจาการค้าจากคณะผู้แทนการเจรจาการค้าของสหรัฐฯที่กลับจากเซี่ยงไฮ้ในช่วงเช้า 1 สิงหาคม 2019 อย่างไรก็ดี นับตั้งแต่กลางปี 2018 จนถึงปัจจุบัน สหรัฐฯขึ้นภาษีนำเข้าจากจีนในอัตราร้อยละ 25 รวม 3 รอบ คิดเป็นมูลค่ารวม 250,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ รายละเอียดดังตาราง

ที่มา: บริษัทหลักทรัพย์ เอเชียพลัส จำกัด

เป็นที่น่าสังเกตว่าสินค้านำเข้าจากจีนที่ถูกจัดเก็บภาษีเพิ่มในครั้งนี้ เช่น โทรศัพท์ Smart-Phone คอมพิวเตอร์โน้ตบุค วิดีโอเกม จอคอมพิวเตอร์และเสื้อผ้าเด็ก เป็นต้น จะกระทบต่อผู้บริโภคชาวอเมริกัน[4] และอัตราเงินเฟ้อในสหรัฐฯค่อนข้างมาก รวมทั้งกระทบต่อเศรษฐกิจจีนและเศรษฐกิจโลกเป็นวงกว้างอีกด้วย สำหรับผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทย หากแรงกระตุ้นจากภาครัฐมีไม่มากและรวดเร็วพอ อาจทำให้เศรษฐกิจไทยปี 2019 ขยายตัวต่ำกว่าร้อยละ 3[5]

คำประกาศขึ้นภาษีของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ สร้างความงงงวยแก่เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องกับการเจรจาการค้าของจีนอย่างมาก นาย Wang Yi รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประทศจีน แสดงความเห็นในเรื่องนี้ หลังการหารือนอกรอบการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนและประเทศคู่เจรจาที่กรุงเทพฯว่า การจัดเก็บภาษีไม่ใช่แนวทางที่ถูกต้องในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งด้านการค้า ส่วนโฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนแถลงว่าจีนจะไม่ยอมรับการกดดันใดๆรวมทั้งการข่มขู่และแบล็กเมล์ และจะไม่ประนีประนอมในเรื่องเกี่ยวกับหลักการ

ล่าสุดเมื่อ 5 สิงหาคม 2019 จีนเริ่มตอบโต้สหรัฐฯโดยธนาคารแห่งชาติ (PBOC) ลดช่วงอัตราซื้อขายเงินหยวนเป็นครั้งแรกในรอบ 7 เดือนทำให้เงินหยวนอ่อนค่าร้อยละ 1.2 ที่ระดับ 7.0256 หยวน/ดอลลาร์สหรัฐฯ (อ่อนค่าที่สุดนับตั้งแต่ปี 2008) และสั่งการให้รัฐวิสาหกิจจีนระงับการนำเข้าสินค้าเกษตรทุกประเภทจากสหรัฐฯและรอดูความคืบหน้าของการเจรจาการค้า[6]

ความสัมพันธ์ที่ตึงเครียดระหว่างสหรัฐฯและจีนสะท้อนให้เห็นจากตัวเลขทางเศรษฐกิจในช่วง 6 เดือนแรกของปี 2019 จีนกลายเป็นคู่ค้ารายใหญ่อันดับ 3 รองจากแคนาดาและเม็กซิโก โดยหล่นจากอันดับ 1 ในปี 2018 สหรัฐฯขาดดุลการค้ากับจีนมากขึ้นในรอบ 5 เดือนแรกของปี 2019 แม้ประธานาธิบดีทรัมป์พยายามลดการขาดดุล แหล่งข่าวใกล้ชิดกับการเจรจาการค้าเปิดเผยว่า จีนยืนยันต้องการให้สหรัฐฯยกเลิกการขึ้นภาษีทั้งหมดโดยถือเป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงการค้าก่อนจะมีการปฏิรูป แต่สหรัฐฯปฏิเสธ

นักเศรษฐศาสตร์ของ BLOOMBERG เห็นว่า หากถือว่าข้อความในทวิตเตอร์ของประธานาธิบดีทรัมป์เป็นนโยบาย คาดว่าจีนอาจจะตอบโต้อย่างสมน้ำสมเนื้อด้วยการขึ้นภาษีนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ แต่คงจะไม่ทำร้ายตัวเอง (shoot itself in the foot) ด้วยการรังควานบริษัทสหรัฐฯที่ทำธุรกิจในจีนหรือขายทิ้งสินทรัพย์สหรัฐฯที่จีนถือครอง อย่างไรก็ดี ประธานาธิบดีทรัมป์และคณะที่ปรึกษามีท่าทีระมัดระวังต่อความพยายามของจีนที่จะขยายเวลาการเจรจาไปจนถึงปี 2020 ซึ่งอาจมีการเปลี่ยนรัฐบาลหลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ

นักวิเคราะห์จำนวนหนึ่งเห็นว่าการตัดสินใจยุติการ “พักรบ” ตามข้อตกลงโอซากาของรัฐบาลสหรัฐฯเป็นเครื่องบ่งชี้ถึงความสิ้นหวังในการกดดันให้จีนปฏิรูปโครงสร้างทางเศรษฐกิจ Edward Aldin นักวิชาการอาวุโสของสภาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ (Council On Foreign Relations) เห็นว่า ความมุ่งหมายของสงครามการค้าคือการผลักดันให้จีนปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจ แต่การขึ้นภาษีประสบความล้มเหลว และจีนพร้อมรับสถานการณ์เลวร้ายที่สุดมากกว่าจะยินยอมปฏิบัติตามความต้องการของสหรัฐ[7]

---

[1] Trump says US will impose 10% tariffs on another $300 billion of Chinese goods starting CNBC Sept. 1 By Yun Li @YUNLI626 PUBLISHED THU, AUG 1 2019  1:29 PM EDTUPDATED THU, AUG 1 2019  4:50 PM EDT https://www.cnbc.com/2019/08/01/trump-says-us-will-impose-10percent-tariffs-on-300-billion-of-chinese-goods-starting-september-1.html

[2] Fentanyl (เฟนทานิล) เป็นยาระงับปวดประสิทธิภาพสูงในกลุ่มโอปิออยด์ (Opioid) ใช้รักษาอาการปวดชนิดรุนแรง บรรเทาอาการปวดหลังผ่าตัด ปวดเรื้อรัง หรือปวดจากโรคมะเร็ง ออกฤทธิ์โดยเข้าไปจับกับตัวรับโอปิออยด์ (Opioid Receptors) ในระบบประสาทส่วนกลาง เช่น สมองและไขสันหลัง  https://www.pobpad.com/fentanyl สืบค้นเมื่อ 4 สิงหาคม 2019

[3] China Pledges Countermeasures as Trump Escalates Trade War Again By Shawn Donnan , Jenny Leonard , and Miao Han Bloomberg August 2, 2019, https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-08-01/trump-ratchets-up-trade-war-with-new-tariffs-on-chinese-imports?cmpid=BBD080219_MKT&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=190802&utm_campaign=marketsasia

[4] กลยุทธ์การลงทุน Market Talk Investment Strategy บริษัทหลักทรัพย์ เอเชียพลัส จำกัด (2 สิงหาคม 2562)

[5] ความเสี่ยงสงครามการค้าสูงขึ้น และแนวโน้มนโยบายการเงินโลกผ่อนคลายมากขึ้น EIC 02 สิงหาคม 2019 ผู้เขียน: ดร. กําพล อดิเรกสมบัติ, วชิรวัฒน์ บานชื่น และพงศกร ศรีสกาวกุล https://www.scbeic.com/th/detail/product/6185

[6] China Hits Back at Trump by Weakening Yuan, Halting Crop Imports Malcolm Scott, Kevin Hamlin and Tian Chen BLOOMBERG August 5, 2019, 11:18 AM https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-08-05/china-hits-back-at-trump-with-weaker-yuan-halt-on-crop-imports

[7] China Pledges Countermeasures as Trump Escalates Trade War Again By Shawn Donnan , Jenny Leonard , and Miao Han BLOOMBERG August 2, 2019, https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-08-01/trump-ratchets-up-trade-war-with-new-tariffs-on-chinese-imports?cmpid=BBD080219_MKT&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=190802&utm_campaign=marketsasia

About Kim
Kim is a retired civil servant, specializing in intelligence analysis. He loves productivity hacks, minimalist workflows and CSI series.